Celgetal, de ins en outs
Na jaren van stijging,
is in 2023 het tankcelgetal weer licht gedaald. Een hoog celgetal kost u direct
en indirect opbrengst. Genoeg reden dus om deze positieve tendens door te
trekken. Maar wat is celgetal nu eigenlijk en wanneer hebben we over een
verhoogd celgetal?
Het celgetal is een maatstaf voor het aantal cellen per
milliliter melk. Melk bevat altijd cellen, de hoeveelheid zegt iets over de
gezondheid van de uier. Het merendeel van de cellen zijn witte bloedcellen
(leukocyten). Deze zijn belangrijk voor het immuunsysteem omdat ze de uier
beschermen tegen schadelijke bacteriën, virussen en gisten.
Snel naar de plek des onheils
Bij een infectie verplaatsen witte bloedcellen zich van het bloed naar de uier en gaan de aanval met de indringer aan. Het celgetal in het geïnfecteerde kwartier schiet omhoog. Voor het bestrijden van de infectie is echter de kwaliteit en de activiteit van de aanwezige cellen veel belangrijker dan de hoeveelheid aanwezige cellen. Het gaat erom dat de witte bloedcellen snel naar de plek des onheils kunnen komen. Koeien met een celgetal van 20.000 cellen/ml hebben dit vermogen.Vanaf 12.400 al productiederving
Onderzoek onder 32.000 melkkoeien op 240 bedrijven heeft
aangetoond dat de grens waarop de melkproductie nadelig beïnvloedt ligt al op
12.400 cellen/ml ligt. Elke verhoging van het celgetal boven deze grens heeft
een negatief effect op de productie. Dit effect is bij tweede en derde
kalfskoeien nog groter dan bij vaarzen. Een vaars met een celgetal van 12.000
produceert in verhouding tot een vaars met een celgetal van 200.000 zo’n 2,2 kg
melk per dag meer.
Veel variatie
Het celgetal is afhankelijk van heel veel variabelen zoals lactatiestadium, productieniveau en leeftijd. Ook tussen de kwartieren kan het celgetal flink schommelen. Gezonde kwartieren hebben een individueel celgetal tussen 20.000 en 100.000 cellen per ml. De Gezondheidsdienst van Dieren houdt de volgende waarden aan bij de beoordeling van het koecelgetal.
Gezond uier | < 100.000 cellen/ml |
Verdacht uier | > 100.000 cellen/ml |
Minimaal één ontstoken kwartier | > 250.000 cellen/ml voor een koe > 150.000 cellen/ml voor een vaars |